Akademisyenler Samsun'un Geleneksel Tibbi Bilgi Haritasini Çikardi

Orman ve Su Isleri 11’inci Bölge Müdürlügü tarafindan yürütülen “Samsun’da Biyolojik Çesitlilige Dayali Ulusal Geleneksel Bilginin (BGB) Kayit Altina Alinmasi” adli proje kapsaminda, Ondokuz Mayis Üniversitesi (OMÜ) ögretim üyeleri Samsun’un Geleneksel tibbi bilgi haritasini çikardi.

 

Bakanlik tarafindan 2017 yili Eylül ayinda uygulanmaya baslanilan proje; pilot olarak seçilen 8 il arasinda bulunan Samsun’da OMÜ ögretim üyelerinden Tibbi Bitkiler Uzmani Prof. Dr. Ali Kemal Ayan, Etnobotanik Uzmani Prof. Dr. Yüksel Kesim, Sosyal Bilimler Uzmani Prof. Dr. Sahin Köktürk ve Botanik Uzmani Prof. Dr. Hasan Korkmaz danismanliginda gerçeklestirildi.

Samsun’da Biyolojik Çesitlilige Dayali Geleneksel Bilginin Belirlenmesi Projesi kapsaminda Proje Koordinatörü ve Tibbi Bitkiler Danismani Prof. Dr. Ali Kemal Ayan, “Eylül/Ekim 2017 - Nisan/Mayis 2018 aylarinin farkli tarihlerinde, projenin arazi çalisma programina uygun olarak, Samsun’a bagli Çarsamba, Terme, Ayvacik, Tekkeköy, Asarcik, Salipazari, Ilkadim, Atakum, 19 Mayis, Bafra, Yakakent, Vezirköprü, Ladik, Havza, Alaçam ve Kavak ilçe merkezleri ve bu ilçelere bagli toplam 100 köye gidilip 315 kaynak kisi ile görüsüldü ve projenin amacina uygun gerekli bilgiler toplandi” dedi.

 

Projenin amacini ve önemini anlatan Prof. Dr. Ali Kemal Ayan, "Yillarca birçok deneyimlerden süzülmüs dogal, tedavi amaçli ve tibbi nitelik tasiyan bilginin derlenmesi pesindeyiz. Özellikle orman alti olarak ifade edilen rakimi yüksek mahalle/köylerimizde, çok kiymetli bilge kadin ve erkek büyüklerimizle bu konulari konustuk. Öncelikle tedavi amaçli hangi hastaliklara karsi, hangi bitkiler ile hangi tedavi yöntemlerini uyguladiklarini sorup onlarin botanik ve tibbi degerleri hakkinda notlarimizi aldik. Ayrica önleyici tip kapsaminda hasta olmamak için bu insanlarin yereldeki hangi dogal ürünlerle beslendiklerini, bünyelerini nasil güçlendirdiklerini derleyerek kayit altina aldik” diye konustu.

 

Prof. Dr. Ayan biyolojik çesitlilige dayali geleneksel bilgi ve uygulama alanlarini ise “Bu bilgi; insanlarin herhangi bir ihtiyacinin karsilanmasina yönelik kullanimini içeren, genellikle bir toplulugun kültürel veya manevi kimliginin de bir parçasini olusturan, o topluluk içinde gelistirilen, devam ettirilen ve nesilden nesile aktarilan bilgiyi, ustalik, beceri ve uygulamalari kapsar. Bunlari; saglik, beslenme, endüstriyel, tarim-hayvancilik amaçli geleneksel kullanimlar olarak gruplandirabiliriz” seklinde özetledi.

 

Proje Etnobotanik Danismani Prof. Dr. Yüksel Kesim de, “Gerçeklestirilmis olan bu projenin çok faydali oldugunu düsünüyorum. Bölge için literatürde böyle büyük tarama çalismasina rastlanamamistir. Çevremizde ve gidilen köylerde böyle bir projenin gerekliligi pek çok kisi tarafindan vurgulanmistir. Halkimiz genelde saglik açisindan doktora gitmenin bilincindeler. Bunun yani sira büyüklerinden ögrendikleri geleneksel tedavi sekillerini de uygulamaktadirlar” ifadelerini kullandi.

 

Samsun’un dogal bitki örtüsüne dair bazi bilgiler veren Proje Botanik Danismani Prof. Dr. Hasan Korkmaz ise sunlari söyledi: “Bu proje ile Samsun’a bagli merkez ilçe ve köylerde, hayatin birçok farkli alanlarinda halk tarafindan, geleneksel yöntemlerle kullanilan ve Samsun’un dogal florasinda bulunan bitki türleri tespit edilmistir. Saglik, gida, endüstriyel vs. alanlarda kullanilan bitkilerin sistematik durumlari familya, cins ve tür düzeyinde belirlenerek, yöresel adlarina karsilik gelen bilimsel adlari verildi. Bizzat kaynak kisilerden alinan bilgilere göre Samsun dogal florasinda bulunan bitki türlerinden 724 türün saglik, 192 türün gida, 31 türün diger (nazarlik, tütsü, süs, vs.), 15 türün tarim ve hayvancilik, 9 türün de endüstriyel amaçli kullanildigi tespit edildi. Proje kapsaminda yapilan tespitlerin, dogal kaynaklarin belirlenmesi ve modern kullanim potansiyelinin ortaya konulmasina katki saglayacagi kanaatindeyim.”

 

Projenin Halk Bilimi Danismani Prof. Dr. Sahin Köktürk de projenin halk bilimi alani ile ilgili yönü hakkinda su bilgileri verdi: “Geleneksel bilginin derlenmesi açisindan proje, dogrudan halk bilimi ile ilgilidir. Projede sosyal bilim uzmani olarak; projenin mahiyetini kaynak kisilere anlatmak, onlari bilgi vermeye ikna etmek, ilk bilgi formunu doldurmak, bu formdaki sosyal alanlarla ilgili sorulari yöneltmek ve cevaplarini kaydetmek, ayni zamanda da ses kayitlarini yapmak gibi hususlarda görev üstlendim.”

 

Proje sonuçlandiginda derlenen bütün bilgiler; taranan literatür isiginda bir veri tabaninda toplanarak yerli arastirmacilarin AR-GE (arastirma gelistirme) faaliyetlerine zemin olusturarak etki ve önemli bir fayda saglayacak ve uluslararasi patent uzmanlarina açilacak. http://www.milliyet.com.tr/akademisyenler-samsun-un-geleneksel-samsun-yerelhaber-3164894/