Ferhat’in 'SIRIN' Kenti, Kültür Turizminde Ataga Geçiyor
Mustafa Kemal, Strabon, Evliya Çelebi, Sehzade Mustafa, Mithridates, Cerrah Sabuncuoglu Serefeddin, Ziya Pasa, Hz. Osman, Ferhat ile Sirin, Sair Mihri Hatun, Hattat Seyh Hamdullah, Yildirim Bayezid, Aksemsettin ile babasi Kurtbogan, firtina tanrisi Tesup ve Lokman Hekim’den konusuyoruz tüm bir gün boyunca... Çünkü; her biri alaninda tarihe damga vurmus tüm bu insanlarin yasamlarinin odagindaki sehirdeyiz; halkinin yakistirmasiyla “Ferhat'in 'sirin' kenti” Amasya'da...
Amasya, son yillarda altyapisinin saglanmasi ve birbiri ardina önemli projelerin hayata geçirilmesiyle kültür turizmi için “Ben de varim” diyor. Amasya Belediyesi, Amasya Ticaret ve Sanayi Odasi ve Orta Karadeniz Kalkinma Ajansi’nin (OKA) ortaklasa düzenledigi etkinlikle yetkililerini dinlemek, kentin kültür dolu havasini solumak üzerine buradayiz. Tarihi 8 bin 500 yil öncesine uzanan kentte yasamis medeniyetleri bir arada var etme çabasinda kentin yöneticileri. Önemli bir tarim tedarik merkezi olmasinin yani sira pek çok farkli uygarligin soluk aldigi topraklarinin müthis kültür potansiyelini degerlendirmek için hep birlikte kollari sivamislar. Pek sik rastlamadigimiz bir dayanisma var Amasya’da: Valilik, belediye, ticaret odasi, OKA ve girisimciler sehrin kültürel kalkinmasina hizmet edecegini düsündükleri tüm projeleri birlikte sahipleniyor, birinin projesine digeri de elden gelen katkiyi sagliyor. Çünkü hepsi ayni fikirde: Tüm projeler, yalnizca sehrin. Onun yarininin. Kültür turizmimizde söz sahibi olma hedefiyle kollari sivayan tüm Amasyalilarin dile getirdikleri ortak iki talep öne çikiyor, ilki tipki Istanbul’dan oldugu gibi Izmir ve Antalya’dan Amasya Merzifon Havaalani’na direkt sefer açilmasi, ikincisi taninmis bir zincirin Amasya’da açacagi 5 yildizli bir otel. Bu iki talebin çok önemli bir ivme yaratacaginda hemfikirler.
Kentin girisimcileri turizme o kadar odaklanmislar ki projelerin ardi arkasi kesilmiyor. Denize kiyisi olmayip da Cruise misafirlerinin geldigi tek kent haline gelmis örnegin. Samsun’dan yolculari alip “Tenhasinda bir at eselense toynagi bir medeniyete dokunan” sehirlerinde agirliyorlar. Kentte turizm için bir egitim seferberligi de var. Turizmle ilgili mekânlarin personeline çesitli dillerde egitim veriliyor, sirada Hinduca var meselâ, çünkü Amasya Hindu turistlere de talip... Kisa bir süre önce Güney Koreli turizmcileri agirlamislar kentte ve destinasyonlarina Amasya’yi da sokmuslar. Korece egitimiyse verilmis bile. Tadilati bitip o gün tasindigi Valilik Binasi’nda ziyaret ettigimiz Amasya Valisi Ibrahim Halil Çomaktekin ise, Cidde’deki turizm fuarindan yeni dönmüs. Ondan da Arap turistlerin Amasya’dan talebinin Cidde ve Riyad’dan Samsun Havaalani’na direkt uçus konmasi oldugunu ögrendik.
Yesilirmak odakli proje Bir yandan eksiklerini tespit ederken bir yandan da proje yaratmaya devam ediyorlar. En önemsediklerinin odaginda kentin can damari Yesilirmak var. Yesilirmak Sisirme Projesi’nin çalismalari baslamis durumda. “2017’de burasi Venedik olacak” diyor rehberligimizi de üstlenen Il Kültür ve Turizm Müdürü Ahmet Kaya. Tasma tehlikesine karsi da isi sansa birakmamislar, Japonya’ya sirf bu konu için defalarca gidilmis.
OKA Il Koordinatörü Erdin Güden’in verdigi bilgilere göre, 5 sene içinde sadece OKA’nin Amasya’ya katkisi 15-16 milyona yakin. Paydaslari da katarsak bu rakam yaklasik 50-55 milyon liraya çikiyor. Yesilirmak Sisirme Projesi’nin bütçesiyse yaklasik 16 milyon lira ve bunun 7-7.5 milyonunu OKA, gerisiniyse Özel Idare ve Belediye karsiliyor.
Gelelim ziyaretimizin zamanlamasina... 14 Subat Sevgililer Günü’nün hemen öncesinde Amasya’dayiz, çünkü, kentin bu konuda da bir projesi var. Amasya Ticaret Odasi Baskani Murat Kirlangiç, “Kadina siddetin konusuldugu günümüzde, bir kadinin sevdasi için Amasya’da daglar delindi. Bu yüzden de Amasya’da 14 Subat özel kutlanir” diyor. Âsiklar Müzesi’ni 2014 yilinda açan kentin, önümüzdeki yillarda Sevgililer Günü kutlamalariyla özdeslesmesi ve bu dönemde alinan turist sayisinin artmasi hedefler arasinda.
Amasya Belediye Baskani Cafer Özdemir, göreve geldiginde “Amasya’yi yaparak degil, yikarak güzellestirecegiz” demis ve bu minval dogrultusunda da çalismalar hizla sürüyor. Dokuya uymayan binalar kamulastirilarak yikiliyor, restorasyonlar sürmekte... Yesilirmak boyunca yaklasik 1.5-2 kilometrelik hattaki binalarin dis cephelerini 2016-2017 döneminde degistirmek ve ayni Yali Boyu Evleri’nde oldugu gibi geceleri aydinlatmak da planlananlar arasinda. Böylece Harsena Dagi’na yaslanmis, M.Ö. 3200’lerden kalma; restorasyonu tamamlanmak üzere olan Harsena Kalesi’nin gölgesindeki, Amasya’yi M.Ö. 333’ten I.Ö. 26’ya kadar baskent olarak kullanan Pontus krallarina ait Kral Mezarlari’nin hemen altinda mücevher gibi duran tarihi Yali Boyu Evleri, karsilarina yakisir komsulara sahip olacaklar.
Sehirde çikacaginiz tarih turunuzun ilk duraklari bu mekanlar olsun!
> Bizim de mumyalarimiz var: Cumhuriyetin ilk müzelerinden Amasya Arkeoloji’de farkli dönemlerden pek çok önemli parça var. En ilgi çekenleri ise kuskusuz mumyalar. Ilhanlilar Dönemi’ne ait 6 mumya var müzede, bazilari henüz çocukluk çaginda. Görmeniz gereken bir baska önemli parça da Firtina Tanrisi Tesup heykelcigi.
> Elma mozaigi yakinda müzede: Kentin tarihi son buluntularla 8 bin 500 yil öncesine gitti. Kazilarin en yeni buluntularindan biri de meshur Amasya elmasinin âdeta patenti. 1800-1900 yil önce yapilmis olan 22 metrekarelik bir mozaikteki elma figürü. Evet elmasi da güzel ama, Amasya esittir elmadan çok çok daha fazlasi.
> Mithridates'in öyküsü film olsa: Pontus krallarina ait Kral Mezarlari var Amasya’da, çünkü sehir onlarin baskenti. Mezarlar “Zehirci Kral” da denen Mithridates ve onun çocuklarinin. Mithridates öyle bir kral ki dönemin süper gücü Roma’ya kafa tutuyor. Keske büyük bütçeli bir Mithridates filmi yapilabilse.
> Asiklar müzesi: Eski bir tugla ocaginin yerine yapilmis 8 odali müze, 2014’ün 14 Subat’inda açildi. Müzenin hemen yaninda 18 kilometrelik Ferhat Su Kemeri var. Kemer, aslinda bir antik Roma eseri, fakat, Ferhat Dagi’nin ismi ve öykünün “su kemeri” motifi dolayisiyla halk buraya Ferhat adini koymus bir kere. Âsiklarin temsili bir mezari ve heykelleri de var burada. Âsiklar Müzesi’nin içinde ise Ferhat ile Sirin’in ve diger ünlü çiftlerin yani sira âsiklar geleneginin temsilcileri Âsik Veysel gibi ozanlarimiz da var. Müzeye yakinda yenilenecek ve Neset Ertas’in balmumu heykeli de bu bölüme gelecek.
> Cumhuriyetimizin dogum belgesi: Amasyalilarin “Cumhuriyetimizin dogum belgesi” dedigi Amasya Tamimi’nin imzalandigi Saraydüzü Kisla Binasi’nin orijinali heyelan ve 1954’teki deprem dolayisiyla yok olmus durumda. Bina, elde bulunan tek fotograftan ve dönemin iç mimari özelliklerinden yola çikilarak yeniden yaratilmis. 9 Temmuz 2007’de açilmis ve yaklasik 7 milyona mal olmus.
> Bimarhane'de tip tarihine yolculuk: Cerrahi ilminin en önemli isimlerinden Sabuncuzade Serefeddin, yaptigi tüm ameliyatlarda kullandigi aletleri ve ameliyati nasil yaptigini minyatürlerle ölümsüzlestirmis. Kitabin orijinali bugün Louvre Müzesi’nde. Bimarhane gezisi sizi o döneme tasiyacak. Ayrica o dönemde; özellikle ruhsal tedavide notalara göre akitilan su sesiyle tedavi yapiliyormus. Herkesin burcuna göre, ten rengine göre bir “müzigi” var... Tip demisken rivayete göre Künç Köprü de, Lokman Hekim’in ölümsüzlük iksirini suya düsürdügü noktada...
