Bakanlar Kurulu’nun 08 Mayis 2015 tarih ve 2015/7702 sayili karari ve Cumhurbaskani Recep Tayyip Erdogan’in onayi ile tüzel kisilik kazanarak kurulan “Samsun Kizilirmak Deltasi Koruma ve Gelistirme Birligi (SAMKUS)”, Büyüksehir Belediyesi 1. Meclis Baskan Vekili Turan Çakir baskanliginda gerçeklestirdigi ilk olagan genel kurulunda birlik organlarini seçerek faaliyetlerine basladi.
Dünyanin en önemli sulak alanlarindan birisi kabul edilen ve Uluslararasi Ramsar (Özellikle Su Kuslari Yasama Ortami Olarak Uluslararasi Öneme Sahip Sulak Alanlar Hakkinda Sözlesme) alani da olan Kizilirmak Deltasi artik profesyonel bir yönetim anlayisi ile dünyaya açilacak. Birlik kurulus amacini ise “Kizilirmak Deltasi’nda; sosyoekonomik denge, ekolojik denge ve biyolojik çesitliligin korunmasi ve sürdürülebilirliginin saglanmasi” seklinde açikladi.
Samsun Büyüksehir Belediye Baskani Yusuf Ziya Yilmaz’in büyük önem verdigi ve Samsun’un dünyaya tanitimi çerçevesinde özel bir misyon yükledigi Kizilirmak Deltasi yaklasik 56 bin hektarlik bir alani kapsiyor ve bu alanin 21 bir 700 hektari Ramsar alani.
Samsun’da yasayan insanlarda dahil tam olarak önemi ve özellikleri bilinmeyen Kizilirmak Deltasi ile ilgili bazi önemli ayrintilar ise su sekilde:
“Toplam 56 bin hektarlik alanin 21 bin 700 hektari Ramsar Alani (Ramsar- Uluslararasi Sulak Alanlarin Korunmasi Sözlesmesi- 15 Nisan 1998) olup Türkiye’deki 14 Ramsar alanindan bir tanesidir. Türkiye’deki 2. büyük Ramsar alanidir. Ramsar alaninin (21 bin 700 hektar) 11 bin 600 hektarlik kismi sulak alandir. Bünyesinde farkli özellikler de habitat tipleri ( yasam tipi- deniz, göl, bataklik, islak çayirlar, kumullar, ormanlik alanlar vb.) barindiran biyo çesitlilik açisindan zengin, dogalligini en iyi sekilde koruyabilmis Türkiye’nin en büyük 2. alanidir. Deltada dogu sahilinde 9 göl (Balik Gölü, Uzun Göl, Gici Göl, Tatli Göl, Cernek Gölü, Liman Gölü, Altinli Göl, Tuzlu ve Sülüklü Göl), bati sahilinde 2 göl (Karabogaz ve Mülk Gölleri) bulunmaktadir. Ortalama derinlikleri 1,5 metredir. Dogu ve bati sahilindeki göller ilkbaharda sularin yükselmesiyle göller birlesmektedir. Bu alan içerisinde birçok koruma statüsü olup 5 bin 174 hektar büyüklügünde Yaban Hayati Gelistirme Sahasi, dogal sit alanlari, Ramsar alani gibi. Ramsar alani disinda kalan alanlarin büyük çogunlugu tarim alanidir. Bu alan içerisinde 32 adet mahalle (köy) tarimla ugrasmaktadir. Deltada tarim, hayvancilik, sazcilik ve balikçilik önemli geçim kaynaklaridir. Alanda en fazla çeltik üretilmekte, bunun yani sira yaz ve kis sebzeleri üretimi de yapilmaktadir. Alandaki 2. önemli faaliyet hayvanciliktir. Deltadaki tarimsal faaliyetler organik tarima yönlendirilerek hem deltanin sürdürülebilir dogal yasaminin korunmasi saglanmis olacak hem de bölge insaninin tarimsal faaliyetlerden daha fazla gelir elde ederek istihdamin artirilmasina katki saglanacaktir. Türkiye’de tespit edilen 474 kus türünden deltada 352 kus türü kayit altina alinmistir. Kis döneminde yillik ortalama 150 bin kus popülasyonu gözlemlenmektedir. 7 bin manda ile ilde 1. sirada, ülke genelinde ise 16 bin manda popülasyonu ile Türkiye’de 1. sirada yer almaktadir. Deltada 355 farkli bitki türü tespit edilmis, 6 tanesi ulusal ölçekte nesli tehlike altinda olup koruma altindadir. Deltada 3 beyaz (kum zambagi, göl sogani, kardelen) gibi 6 adet ulusal ölçekte koruma altinda bitki türü bulunmaktadir.”
SAMKUS’un aktif olarak faaliyete geçmesi ile delta genelinde hayata geçirilmesi planlanan bazi projeler ise söyle:
“Kus gözlemi için su yüzeyine platformlar (kus gözlem ve fotograf çekim noktalari) olusturulacak. Deltanin eko turizm açisindan gelisimi desteklenecek. Kizilirmak Deltasi Müzesi olusturularak burada canli ve dogal yasam müze ortamina tasinarak insanlarin bilgilendirilmesi saglanacak. Deltanin ulusal ve uluslararasi önemi bölgeye olan ilgiyi artirmaktadir. Özellikle kus gözlemcileri, kus fotografçilari, bilim insanlarinin yogun ilgisini çekmektedir. Bunun için deltada ziyaretçi merkezi ile birlikte konaklama üniteleri, yürüyüs yollari, gözlem noktalari vb. yapilacak. Bu çalismalar dogal yasamin sürdürülebilirligine katki saglayacak yapi elemanlari ve büyüklüklerde planlanacak. Yapi elemani olarak dogal malzemeler ve özellikle yöreye özgü malzemeler tercih edilecek. Dogal alanin ve yasamin zarar görmemesi için gereginde zamansal ve mekânsal kisitlamalara gidilecek. Alanin her yeri her zaman insan kullanimina açik olmayacak. Burasi dogal bir yasam alani oldugundan, dogal yasamin unsurlari olan canlilarin üreme, beslenme ve barinma yerleri ve dönemlerinde gerektiginde birtakim kisitlamalar yapilacak. Alan içerisinde gelisi güzel giris çikislarin yapilmasi ve buralardaki gezilerde fosil yakitli araçlarin kullanimi engellenerek sürdürülebilir dogal yasam desteklenecek. Bu alandaki ulasim, bisiklet, elektrikli vb. araçlarla saglanacak. Delta için yeni tarim politikalari olusturulacak, organik tarim uygulamalarinin yayginlastirilmasi, balik neslinin ve türlerinin gelistirilmesi, manda sütü ve süt ürünlerinin marka degeri desteklenerek bölge insaninin gelirinin artirilmasi ve yeni istihdam alanlarinin açilmasi desteklenecek. Alanin gelistirilmesi ve sürdürülebilirliginin desteklenmesi için ulusal ve uluslararasi kaynaklardan faydalanilacak. Bu alan uluslararasi degeri olan bir alan oldugundan, UNESCO Dünya Mirasi Listesine alinmasi konusunda çalismalar da yürütülecek.”
Büyüksehir Belediyesi 1. Baskan Vekili Turan Çakir’in baskanliginda yapilan SAMKUS’un ilk olagan genel kurulunda Samsun Büyüksehir Belediye Baskani Yusuf Ziya Yilmaz, birlik baskani seçildi. Meclis 1. Baskan Vekilligi’ne Turan Çakir, 2. Baskan Vekilligi’ne Ismail Kurt, Encümen Üyeliklerine ise Bafra Belediye Baskani Zihni Sahin, Alaçam Belediye Baskani Hadi Uyar, 19 Mayis Belediye Baskani Osman Topaloglu ve Turan Çakir getirildi.
