Yetistirmesi zor olan salep bitkisinden iki ve daha fazla yumru elde ederek bu alanda büyük bir basariya imza atan Doç. Dr. Ömer Çaliskan’in arastirmalari hakkinda bilgi almak için Samsun’a gelen Hollandali bilim adamlari; "Laleden sonra salebin de mi pesinde olduklari" sorusunu akla getirdi.
Orkide ailesinden olan salep bitkisinin yetistirilmesi üzerinde önemli çalismalari bulunan Ondokuz Mayis Üniversitesi(OMÜ) Bafra Meslek Yüksekokulu Bitkisel ve Hayvansal Üretim Bölüm Baskani Tibbi ve Aromatik Bitki Uzmani Doç. Dr. Ömer Çaliskan, elde ettigi basariyla Hollandali bilim adamlarinin dikkatini çekti. Salep üretimi konusunda Yesilirmak Havzasi Kalkinma Birligi (YHKB) ile yapilan ortak proje çalismalarina katki veren Doç. Dr. Ömer Çaliskan, bir salep bitkisinden 2 ve daha fazla yumru elde ederek bu alanda dünyada önemli bir basari sagladi. Salep Orkideleri isimli kitabi yazan Çaliskan’in salep üzerine çalismalarini incelemek üzere Samsun'a gelen Hollandali bilim adamlari salep üzerine ortak proje yapma teklifinde bulundular.
Ekonomik degeri yüksek olan, ilaç ve gida sanayisinde birçok ürünün yapiminda kullanilan salebin dogadan kopartilmasinin cezasi ise 48 bin TL.
Salep bitkisinin insanlarin kullandigi önemli tibbi bitkilerden bir tanesi oldugunu belirten Doç. Dr. Çaliskan, "Anadolu, salebin merkezi durumundadir. Ülkemiz salep türü bakimindan oldukça zengin bir yapiya sahiptir. Yüzyillardir en fazla salep Anadolu topraklarindan toplanmistir. Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde 1600’lü yillarda, Osmanli Devleti’nin sadece Amasya Sancagi’ndan yillik 13 ton yillik salep topladigindan bahsetmistir. Geçmiste salep, Hipokrat’tan, Ibn-i Sina’ya birçok tip aliminin çesitli macunlarda kullandigi, kuvvet verme özelligi ön plana çikan bir bitkidir. Padisahlarin tükettigi bir üründür. Saray mutfaginda kullanilirdi. Amasya, Çorum, Samsun ve Tokat illerini kapsayan Yesilirmak Havzasi Kalkinma Birligi ile bir proje gelistirdik. Projeyle, salep orkidelerini orman fidanliklarina tasinmasi ve üretime uygun olan türlerin tespit edilerek yayginlastirilmasi amaçlaniyor. Projenin danismanligini ben yapiyorum" dedi.
Salep bitkisinin üretiminin uzun yillar aldigini belirten Doç. Dr. Çaliskan, "Yumru olusturmasi ve tohumdan çogaltilmasinin hasat süresi uzun yillar aldigi için toplanmasi yasaklanmistir. Yumrulari patates gibi sekle sahiptir. Bir salep tek bir yumru olusturuyor. Tohumdan ve yumrudan üretilmesi önünde engeller var. Doku kültürü yöntemi ile tohumdan üretim bazi türlerde yapiliyor. Yine de üretilemeyen türler arasinda bulunuyor. Dünyada yabani florayi koruma adina uluslararasi bir sözlesme var. Salep orkidesinde 183 ülkenin koruma altina aldigi bir ürün. Her ülkede bu bitkiye dokunanlara çesitli cezalar var. Ülkemizde de çevre kanunu içerisinde yer alan maddelerde dogadan bir salep orkidesinin koparilmasinin büyük cezasi var. 2017’de cezasi 45 bin TL’ydi. 2018 yilinda bu 48 bin TL’ye çikti. Bir tane salep dahi sökseniz doga Koruma ve Milli Parklardan alt rakami 48 bin TL, üst rakami 200 bin TL’ye kadar çikabilen bir ceza. Ithalati-ihracati yasaklanmis durumda" seklinde konustu.
Salep orkidesinin Türkiye’de 200 civarinda türünün oldugunu ifade eden Doç. Dr. Çaliskan, "Türkiye’de olmakla beraber Hollanda’da türleri var. Fakat orada da üretilemedigi için bir grup Hollandali bilim adami laboratuvarlarda üretimi üzerinde çalismalar yapiyor. Hollanda ve Belçika’dan arastirmacilar buraya geldi. Onlarin da amaci bunun üretilebilmesini saglamak. Onlar daha çok doku kültürü ile tohumdan çogalmaya yönelmislerdi. Biz yumruyu ikinci bir yumru vermeye zorlayarak ilk kez üretmeyi basardigimiz için buraya geldiler. Ayni zamanda 'ortak çalisabilir miyiz, proje gelistirebilir miyiz, buradaki türlerden oraya oradaki türlerden buraya takas yapabilir miyiz' diye bize geldiler. Salep üzerine birlikte Avrupa Birligi projesi yapmayi teklif ettiler. Muhtemelen tekrar gelecekler" diye konustu.
Salep bitkisinin ekonomik ve turizm açisindan getirisi yüksek bir ürün oldugunu dile getiren Doç. Dr. Çaliskan, sunlari söyledi: "Biz yaptigimiz çalismalarla sök-dik yöntemi dedigimiz bir yöntem gelistirdik. Bazi türlerde bir yerine iki yumru bazi türlerde de üç yumru olusturmasini sagladik. 4-5 türümüzde bunu basardik. Bu basariyla beraber yaptigimiz proje ile Samsun’un 19 Mayis ilçesinde bazi üreticilerimizle bunun üretimine basladik. Ekonomik getirisinin yaninda bir amacimizda salep orkidelerinin arazide yetistirip çiçekleri adina bir turizm olusturmak. Orkide turlari düzenlenerek çiçek açma döneminde turistler çiçekleri fotograflayabilir. Martin sonundan haziran sonuna kadar 3 aylik sürede fotograflanabilir. Salebin ekonomik degeri çok yüksek. Pazarlama sorunu hiç yok. Içecek ve dondurma sanayisinde vazgeçilmez bir ham maddedir. Içerisindeki maddelerden dolayi alternatifi olmayan bir bitki. Salep kaçak yollardan da toplandigi için üretim verileri dogru analiz edilemiyor. Tarlalarda yetistigini duyan bir sonraki senenin ürününü aliyor. 2018’de salebin kilosu 50 TL. Bir dönümde 50 bin TL yapiyor. Diger ürünlerde olmayan bir getiri." http://www.haber7.com/samsun/2717781-hollandalilar-bu-bitkinin-pesinde
E - Posta Listemize Katılın !
Orta Karadeniz’e dair haber ve etkinliklerden ilk sizin haberiniz olsun..
