Tokat Gaziosmanpasa Üniversitesi (GOÜ) Dogal Boyalar Arastirma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Adem Önal, her yil 100 milyon dolarlik sogan kabugunun çöpe atildigini belirterek, sogan kabuklarinin çöpe atilmasi yerine hali-kilim boyama alaninda kullanilmasi için biriktirilmesi çagrisinda bulundu.
Önal, Tokat GOÜ’ye geldiginde ilk akademik çalismasini sogan kabuklari üzerine yaptigini söyleyerek, sogan kabugunun içerisinde kuersetin isimli kiremit renginde boyar bir madde oldugunu kaydetti. Sogan kabuklariyla çalisma isteginin çocuklugundan geldigini aktaran Önal, “Eskiden annelerimiz yumurtayi boyarlardi, haslama yaparken yumurtanin etrafini sari renge dönüstürürlerdi. Aklimda o zamandan beri kalmis bir çalismaydi. Sogan kabugu baska amaçlarla kullanilabilir mi diye düsündüm ve ilk çalismami da onunla yaptim” dedi.
Önal, sogan kabugundan yaklasik 125 renk ve renk tonu elde edebildigine dikkati çekerek, sunlari söyledi: “Sadece sogan kabugu kullanarak hali ya da kilim üretme imkaniniz var, tabiattan baska bir bitki toplamaniza gerek yok. Bu anlamda degerlendirip ince bir hesap yaptigimizda sunu görüyoruz. Bir kisi günde bir sogan tüketirse ve bu Türkiye’nin nüfusuna oranlanirsa bir yilda 100 milyon dolarlik sogan kabugunu çöpe atiyoruz”
Özellikle askeriye ve büyük yurtlarin yemekhanelerinde çuval çuval sogan kabuklarinin çöpe gittigini vurgulayan Önal, “Bana göre soganin kabugu içinden daha degerli. Ama baskasina göre de tabi içi daha degerlidir. Çöpe atilan 100 milyon dolarlik sogan kabuklariyla ne yapilir derseniz 10 tane orta ölçekli fabrika yapilir ve gelismemiz olan 10 ilimize her sene bir fabrika yaparsaniz 10 senede ne kadar fabrika yapilacagini ve ne kadar istihdam edilecegini siz düsünün. Bu hesap hali iplikleri üzerine yapilmistir. Su kadar kilogramda iplik boyanir, su kadar hali üretilir o halilarin degeri su kadardan satilirsa da su kadar geliri vardir, yüzde 50 masraf çikildiktan sonra da geriye 100 milyon dolar kaliyor. Sogan kabuklari çöpe atilmamali ve degerlendirilmeli.” seklinde konustu.
