Ülkemizin 2023 yili dis ticaret hedeflerine katki vermek amaciyla, Ajansimiz koordinasyonunda ve TR83 Bölgesi Ticaret ve Sanayi Odalari destegi ile uygulanacak olan “TR83 BÖLGESI REKABETÇILIK VE DIS TICARET ISTIHBARAT MERKEZI” kurulumu projesi çalismalarina baslanmistir.
Bu kapsamda 12 Subat 2019 tarihinde Samsun Ticaret ve Sanayi Odasi ev sahipliginde, Bölge TSO ve Bafra Is ve Ihracati Gelistirme Merkezi (BIGEM) yetkilileri ile OKA Genel Sekreteri Mevlut Özen ve Yatirim Destek Ofisi temsilcilerinin katilimiyla “TR83 Bölgesi Rekabetçilik ve Dis Ticaret Istihbarat Merkezi Degerlendirme Toplantisi” düzenlenmistir.
TR83 Bölgesi Dis Ticaret Ve Rekabet Istihbarat Merkezi projesi, ülkemizin 2023 dis ticaret hedeflerine katki vermeyi amaçlamakta olup, TR83 Bölgesi’nde yer alan KOBI’lerin uluslararasi pazarlardan pay alabilmeleri için rekabet güçlerinin artirilmasi ve disa açilmalarinin desteklenmesi konusunda önemli bir rol üstlenecektir.
2023 DIS TICARET HEDEFLERI YOLUNDA “DIS TICARET ISTIHBARATI”
2023 Türkiye Dis Ticaret Stratejisi’nin vizyonu, “2023 yilinda 500 Milyar USD ihracata ulasarak, ülkemizin dünya ticaretinden lider ülkeler arasinda yer almasinin saglanmasi” olarak belirlenmistir. 2023 Türkiye Ihracat Stratejisi ve Eylem Plani ile 2023 yilinda Türkiye’nin dünya ihracatindan aldigi payin %1.5’e yükselmesi ve dünyanin ilk 10 ekonomisi arasinda yer almasi hedeflenmektedir.
Dis ticaret ülkemizde, milli gelirin artmasi, üretim ve ticaret hacminin gelismesi, iç piyasada ekonomik dinamizmin olusturulmasi, üretimde teknoloji kullaniminin artirilmasi, yenilikçi yaklasiminin yayginlik kazanmasi, makro iktisadi istikrar ve fiyat istikrarinin saglanmasi, istihdam olanaklarinin çesitlendirilmesi özetle, ekonomik kalkinma için oynadigi rol yönü ile büyük öneme sahiptir.
Dis ticaret istihbarati ya da rekabet istihbarati, hiper (her an hissedilen, bogucu) rekabet ortaminda; dis ticaret istihbarat kanallari kullanilarak ürün ve hizmetler için en uygun pazarlarin tespit edilmesi, pazardaki rekabet kosullarinin analiz edilebilmesi (mevzuat, uluslararasi ihlaller dahil), pazardaki rakip firmalar ve müsteriler hakkinda bilgi toplama, potansiyel müsterilerle temas ve ticari islemleri takibe geçme kanallarinin olusturulmasi (fuar olanaklari, heyet ziyaretleri vb. ) ve pazarlama sürecindeki bilginin yönetilmesi gibi faaliyetlerini kapsamaktadir.
Dis ticaret istihbarati, firmalarin ihracatta geleneksel yöntemlerin disina çikarak, yeni ve bilimsel metotlar ile dogru zamanda dogru yerde olmalarini saglamaktadir. Kullanilan yöntemler ile bir ürün için büyüyen pazarlarin tespitinden, o pazardaki müsteri olabilecek firmalarin iletisim bilgilerine kadar ögrenilebilir. Bu sekilde çok sayida potansiyel müsteri bilgisine ulasilabilir.
Potansiyel müsteri adaylari, mevcut ürün için hali hazirda büyüyen pazarlarda yer alan firmalar olacaktir. Bu nedenle dogru zamanda dogru ülkeye operasyon düzenlenebilecektir. Bu sekilde karlilik ve satis ihtimali de kuvvetlenecektir. Firmalar ihracat yaparak, makroekonomik krizlere karsi direnç kazanacaktir. Is süreçleri kolaylasacaktir. Üretim kapasitesinin tam kullanilmasi saglanacak ve birim maliyetler düsürülecektir. Iç pazara bagimli olan firmalarin bagimliligini azaltacak ve tüm pazarlarda rekabet edebilirligi arttiracak, dolayisiyla da riski dagitacaktir. Gelisme yönlü is motivasyonunu artiracaktir. Daha çok kisiye is olanagi olusacaktir. Mevsimsel satislardaki dalgalanmalari dengeleyecektir. Yenilikçilik kapasitesinin sürekli artmasina imkan olusturacak ve marka görünürlügünü artiracaktir.
Türkiye’nin 2023 yili için belirledigi yukaridaki hedeflere ulasabilmesi için üreticilerin dis ticaret istihbaratlarinin gelistirilmesi, bu baglamda kurum ve kuruluslarin uzman kadro ve altyapilari ile tam destek saglamasi gerekmektedir.
AB’NIN KATILIM ÖNCESI FONLARINDAN (IPA) EN ÇOK YARARLANAN TR83 BÖLGESI'NDE DIS TICARET VE REKABET ISTIHBARAT MERKEZI
Yesilirmak Havza Gelisim Plani (YHGP), Amasya, Çorum, Samsun ve Tokat illerinden olusan TR83 adini alan Düzey2 Istatistiki Bölge Birimi (IBB) için hazirlanmistir. Planin amaci, TR83’ün diger bölgelerle olan sosyo-ekonomik gelismislik farklarinin azaltilmasini ve mevcut verimlilik düzeyini gelistirerek bölgenin refah düzeyinin ve ülke ekonomisine olan katkisinin artirilmasidir.
YHGP’na göre, TR83 Bölgesi’nde yer alan sanayilerin büyümesini engelleyen pek çok zayif yön bulunmaktadir. Bunlarin bir kismi ülkesel ölçekte çözülmesi gereken sorunlar olmakla birlikte, bölgeye ait zayi?iklar da bulunmaktadir. Bölgede imalat sanayi isletmelerinin büyük çogunlugu KOBI statüsündedir. Bu KOBI’lerin ortalama büyüklükleri hem Türkiye hem de AB ortalamalarinin altindadir ve yeterli ?nansmana ulasmada darbogazlar bulunmaktadir. Bu durum isletmeleri güçsüzlestirmekte, verimliligi düsürmekte ve genellikle sadece bölge için üretim yapar duruma getirmektedir. Ayrica, bilinçsiz, taklitçi yatirimlarin ve atil kapasitenin yüksek oldugu görülmektedir. Hem ulusal hem de uluslararasi pazarlarda rekabet gücü kazanmak için KOBI’lerin sermaye ve insan kaynaklarini birlestirmelerini tesvik edecek tedbirlerin alinmasi gerekmektedir. Ancak bölgede, birlikte yatirim yapma, sermaye birlesimlerine gitme ve birlikte hareket ederek gereksiz harcamalardan kaçinma türünde davranis biçimleri yeterince gelismemistir. Bu tür kolayliklarin benimsenmemesi durumunda ise girisimcilik zorlasmakta ve tasarru?ar yatirima dönüsememektedir. Bölgede bir takim kurumsal yapilar mevcut olmasina ragmen bunlarin girisimcilere danismanlik hizmeti yapmak, bilgi aktarmak, Ar-Ge çalismalari yapmak konusunda ciddi eksikleri bulunmaktadir. Pazar arastirmasi ve pazar baglantilarinin zayif olmasi ise bölgeyi kendi içine kilitlemektedir. Bu zayi?iklar, potansiyel olarak desteklenmesi ve gelistirilmesi gereken alanlari isaret etmektedir.
Bu sorunlar nedeniyle, “bölgedeki isletmelerin rekabet gücünün artirilmasi ve disa açilmanin saglanmasi” YHGP’nin stratejik amaçlardan biri olarak ortaya çikmistir. Bu amaç, Orta Vadeli Program’da (OVP) “Cari dengede sürdürülebilirlik” gelisme ekseninde ”ihracatin artirilmasi” basligi altinda ifade edilmekte ve “Ihraç ürünlerinin hedef ülkelerde pazara girislerini kolaylastirmak amaciyla ihracatçilari; ülke, sektör ve ürün bazinda bilgilendirecek ve yönlendirecek bir mekanizma olusturulmasi” hedeflenmektedir. Ayrica, “Hedef ve öncelikli ülkelerde yeni pazarlara açilim amaciyla kurulumu baslatilan Türkiye Ticaret Merkezlerinin yayginlastirilmasi" planlanmaktadir. Onuncu Kalkinma Plani ile birlikte ise 2023 yilinda GSYH’nin 2 trilyon dolara, kisi basina gelirin 25 bin dolara yükseltilmesi; ihracatin 500 milyar dolara çikarilmasi hedeflenmektedir.
2018 yili Ocak-Kasim döneminde ülkemizin ihracat degerlerinde bir önceki yilin ayni dönemine göre %7.7 artis kaydedilmistir. Bu dönemde TR83 Bölgesi de ihracatini önemli oranda artirmistir. Bu artis büyük ölçüde Çorum ve Samsun illerindeki ihracat artisindan kaynaklanmaktadir. Bölgenin yillar itibariyle ülkemiz ihracatina yaptigi katki düzeyi %1’in altinda olup bu oran oldukça düsüktür. Yüksek ihracat potansiyeline sahip olmasina ragmen bölge, ihracat tutarlari açisindan 26 Düzey 2 bölgesi içerisinde 17. sirada bulunmaktadir. 2018 yili Ocak-Eylül döneminde bölgedeki ihracatçi firma sayisi 456’dir. Bu sayi Türkiye’de ihracat yapan firma sayisinin %0.66’sini olusturmaktadir.
Türkiye, 1980’li yillardan itibaren disa açilma, ihracata yönelik sanayi politikalari gelistirme ve AB üyesi olma yönünde hareket etmektedir. Bu çaba, TR83 Bölgesi’nin gelecegi açisindan da dikkate alinmalidir. Bölgenin rekabetçi üstünlüge sahip oldugu ürünleri, yenilikçilik potansiyelini kullanarak gelistirmesi, yeni uzmanlik alanlari yaratmaya yönelmesi ve katma degeri yüksek ürünlerle dis pazara açilmasi, sürdürülebilir kalkinmanin da ön kosuludur. Bölgenin öncelikle KEI ve AB çerçevesinde dis ticaret kapasitesini gelistirmesi stratejik önemdedir. Ancak bu firsati degerlendirebilmek için gerekli standartlarin olusmasini saglamak ve buna yönelik kurumsal yapilari olusturmak gerekmektedir. Ayrica, dis dünyanin/pazarin degisimini güncel biçimde izleyecek kurumsal yapilarin olusturulmasi ve pazarlama olanaklarinin gelistirmesi önemlidir. Buna ilaveten, KOBI’lerin hizli ticaret yapabilmesi ve dis dünyaya açilabilmeleri için e-ticaret olanaklarinin artirilmasi, bununla iliskili kurumsal yapilar ve altyapinin yeterli hale getirilmesi ve islerliginin saglanmasi gerekmektedir.
TR83 Bölgesi Dis Ticaret Ve Rekabet Istihbarat Merkezi, bu ihtiyaçlara cevap vermek üzere tasarlanmis bir yapi olup, Bafra Is ve Ihracati Gelistirme Merkezi kisa adi ile BIGEM’in nihai yararlanicilar için sundugu hizmetleri, daha kolay ulasilabilir bir lokasyonda, etki alanini TR83 Bölgesi’ne genisleterek, Ajansimizin sundugu destek ile katma degerini artirarak sürdürmesi hedeflenmektedir. Böylelikle bölgenin kalkinmasi ve bölge firmalarinin uluslararasi pazarlara hazirlanarak rekabetçi ortama uyum saglayabilmeleri için dogrudan danismanlik destegi ücretsiz olarak sunulacaktir.
